dramines diadromes: Νοεμβρίου 2018

Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2018

Από την οικογένεια Αντωνιάδη της Σάντας του Πόντου

http://santa-pontos.blogspot.com/

Αντωνάντ' (οικογένεια Αντωνιάδη)

Οι «Αντωνάντ’» πήραν το όνομά τους από τον γενάρχη της οικογένειας Αντώνιο, ο οποίος πρέπει να έζησε στη Σαντά γύρω στα τέλη του 18ου αιώνα. Από τον αρχικό αυτό κοινό πρόγονο και το γιο του, ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα ονομαζόταν Αβραάμ, κατάγονταν όλοι οι μεταγενέστεροι «Αντωνάντ’», οι οποίοι τα τελευταία χρόνια πριν την ανταλλαγή έφθαναν τις 12 οικογένειες. Οι «Αντωνάντ’» ζούσαν βασικά στη Σαντά, ενώ κάποιοι από αυτούς μετανάστευσαν λίγο πριν την ανταλλαγή στην Τυφλίδα της Γεωργίας, αλλά και στο Ιρκούτσκ της Σιβηρίας. Πρόκειται για οικογένεια με ιδιαίτερη έφεση στα γράμματα, αφού τα τελευταία χρόνια πριν την καταστροφή είχε αναδείξει αρκετούς επιστήμονες, όπως τον καθηγητή Ηρακλή Αντωνιάδη, το γιατρό Χρήστο Αντωνιάδη και τον απόφοιτο του Φροντιστηρίου Τραπεζούντας (και μετέπειτα καθηγητή στη Θεσσαλονίκη) Αριστείδη Αντωνιάδη. Μετά την ανταλλαγή τα μέλη της οικογένειας εγκαταστάθηκαν στη Νέα Σάντα Κιλκίς, στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης, στη Βεργίνα Ημαθίας, στην Άψαλο Αλμωπίας, στην Καστανιά Ημαθίας και στον Πειραιά. Επίσης το 1939 μια εξαμελής οικογένεια (αυτή του Δημοσθένη Αντωνιάδη) ήρθε από το Βατούμ κι εγκαταστάθηκε στην Καλαμαριά. Τέλος, όσον αφορά τα μέλη της οικογένειας που δεν ήρθαν στην Ελλάδα, γνωρίζουμε ότι 2 άτομα πέθαναν κατά τη διάρκεια της εξορίας των Σανταίων στο Ερζερούμ και το Χουνούζ, ενώ 2 άτομα παρέμειναν οριστικά στη Ρωσία.

Ο Κυριάκος Αντωνιάδης του Γεωργίου παντρεύτηκε τη Ζωή Τριανταφυλλίδου, η οικογένειά της οποίας καταγόταν από την ενορία Πινατάντων της Σαντάς, αλλά ζούσε στην Όλασα της Τραπεζούντας, Απέκτησαν τέσσερα παιδιά, τον Ηρακλή, το Δημοσθένη, την Ελπίδα, η οποία είχε παντρευτεί τον Αβραάμ Στυλίδη από την ενορία Ισχανάντων, και την Παρθένα («τη Τουμπούλ’ η Παρθένα»), παντρεμένη επίσης στην ενορία Ισχανάντων με τον Ιάκωβο Γιαμακίδη. Ο Κυριάκος Αντωνιάδης ήταν κοινοτικός παράγοντας της ενορίας Τσακαλάντων (σε αρκετά έγγραφα της επίμαχης περιόδου υπογράφει ως αζάς, δηλαδή κοινοτικός σύμβουλος), αλλά και ιδιοκτήτης του μοναδικού καφενείου-μπακάλικου του χωριού. Σύμφωνα με τις γραπτές αναμνήσεις του Ιεροκλή Γωνιάδη μετά την καταστροφή της Σαντάς και την επιστροφή των Σανταίων από την εξορία ζούσε στην πόλη της Τραπεζούντας μαζί με την οικογένεια της κόρης του Παρθένας. Το 1924 ήρθε στην Ελλάδα με τη γυναίκα του Ζωή, την «Κυριακάβα», κι εγκαταστάθηκαν στη Βεργίνα Ημαθίας, όπου και πέθαναν.

Ο Ηρακλής Αντωνιάδης του Κυριάκου γεννήθηκε στην ενορία Τσακαλάντων. Σπούδασε στο Φροντιστήριο Τραπεζούντος και το 1901-1902 δίδαξε στο δημοτικό σχολείο της ενορίας Πιστοφάντων. Αμέσως μετά κατέβηκε στην Αθήνα, όπου σπούδασε μαθηματικός. Μετά την επιστροφή του στον Πόντο δίδαξε σε ελληνικά σχολεία της ευρύτερης περιοχής της Τραπεζούντας και στο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας. Υπήρξε ο πρωτεργάτης της εισαγωγής της σύγχρονης μελισσοκομίας στη Σαντά, το 1914 μάλιστα σύστησε μελισσοκομική εταιρία στη Σαντά, η οποία διαλύθηκε μετά το θάνατό του λίγα χρόνια αργότερα. Με τη σύζυγό του Μαρία Μουρατχανίδου, η οποία καταγόταν από εύπορη οικογένεια του Βατούμ και ήταν επίσης μορφωμένη, απέκτησαν ένα γιο, το Γεώργιο. Ο Ηρακλής Αντωνιάδης πέθανε λίγα χρόνια μετά την κήρυξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν επιστρέφοντας στη Σαντά από τα Πλάτανα, όπου δίδασκε στο εκεί δημοτικό σχολείο, έπεσε θύμα Τούρκων ληστών, οι οποίοι αφού του πήραν τα ρούχα του, τον υποχρέωσαν να συνεχίσει το ταξίδι του ημίγυμνος, οπότε έπαθε πνευμονία και λίγο μετά την επιστροφή του στη Σαντά πέθανε. Η σύζυγός του συνέχισε να ζει δίπλα στους δικούς του στη Σαντά μέχρι την υποχώρηση των Ρώσων από την Τραπεζούντα, οπότε κατέφυγε στο Βατούμ, όπου αργότερα ξαναπαντρεύτηκε. Το μοναδικό παιδί τους, ο Γεώργιος, πέθανε σε μικρή ηλικία στο Βατούμ.